بهداشت شیر
شیر یک ماده غذایی است که بسیاری از مواد مغذی را دارا می باشد . بنابراین غذای مطلوبی برای دوران رشد و سالخوردگی محسوب می شود . همچنین محیط مناسبی برای رشد ، نمو و فعالیت میکروب ها می باشد . شیر از راه های مختلف مانند هوا ، گرد و خاک ، پستان دام ، ظروف حمل شیر ، ترشحات بدنی حیوان و بوسیله مگس می تواند دچار انواع آلودگی های میکروبی شود . همچنین عوامل بیماری زای مشترک بین انسان و حیوان مانند میکروب سل می تواند از طریق شیر به انسان انتقال پیدا کند . بنابراین شیر را قبل از مصرف می توان با روش های مختلف مانند استفاده از مواد شیمیایی ، آنتی بیوتیک ها ، استفاده از اشعه و استفاده از حرارت از عوامل بیماری زا و میکروب ها پاک نمود . امروزه بیشترین روشی که برای پاک کردن آلودگی از شیر استفاده می شود حرارت است که به شکل های مختلف صورت می گیرد .
با توجه به اینکه شیر یک محیط منایب برای رشد و نمو میکرو ارگانیسم ها می باشد لذا باید در تمامی مراحل تولید تا مصرف شیر نکات بهداشتی کاملا رعایت شوند تا شیری با کیفیت مناسب به دست مصرف کننده برسد . به طور کلی نکات مهم در ارتباط با بهداشت شیر را به صورت زیر یادآور شده ایم .
۱- شیر در تانکرهای حمل باید دارای دمای زیر ۴ درجه سانتی گراد باشد .
۲- شیر سالم نباید حاوی عوامل آماس پستان ، توبرکلوزیس و بورسلوز باشد .
۳- شیر گاو نباید ۱۵ روز قبل از زایمان و ۵ روز بعد از آن مورد استفاده قرار بگیرد .
۴- تمام قسمت های شیر دوشی باید با آب گرم ۴۹ درجه سانتی گراد به طور کامل شسته شوند و سپس ضد عفونی گردند . دمای آب ۸۸-۸۲ درجه سانتی گراد و محلول کلر ۲۰۰ میلی گرم در لیتر برای ضد عفونی شیر ها ، اتصالات و سایر قطعات مناسب است .
۵- رسوبات شیر را باید توسط اسید های تمیز کننده نظیر اسید فسفریک و یا اسید گلوکونیک تمیز نمود .